EPİGRAFİ YAZIT TÜRLERİ VE KULLANIM ALANLARI

Epigrafi Yazıt Türleri ve Kullanım Alanları

Yazıtların Yunan demokrasisi ile ilgili bilgi edinmemizde büyük rolleri vardır. Atina�daki demokratik hükümet formu nedeniyle halk kayıtlarına geniş ölçüde ihtiyaç vardır. Antik Yunanistan�da yazıtlar bronz plakalara, taş üzerine, beyaz renkli tuğlalara yazılırdı. İlk çağdan günümüze ulaşabilen yazıtları resmi ve özel olarak iki ana başlık altında inceleyebiliriz. Yazıtların sayıca az fakat daha önemli kısmını oluşturan resmi yazıtlar arasında yasaları, antlaşma metinlerini, finans işlerini içeren yazıları, resmi yapılardaki ithaf yazılarını, resmi adak ve onurlandırmaları sayabiliriz. Özel nitelikli yazıtların büyük bir çoğunluğunu, şüphesiz mezar yazıtları oluşturur. Ayrıca, kişisel adaklar, kölelerin özgürlük beratları, vasiyetnameler, onurlandırmalar, mülkiyet yazıtları, büyü ve lanetlemeler yer alır.

Taş üzerine yazılan yazıtlar; kanunları, meclisten geçen yasaları, şehirler arası bağlantıları ve ilişkileri, savaş anılarını, tapınaklara ait mal listelerini, çeşitli spor müsabakaları ve kazananların isimlerini, satılık mal listelerini, gelir ve vakıf kayıtlarını içerir. Ancak hiçbir bölgenin yazıtı Atina�daki yazıtlar gibi numaralandırılmamışlardır.

Ordu için istenen kişilerin listesi beyaz renkli tahtalara yazılır ve Agora�da gösterilirdi. Diğer kayıtlar da papirüslere yazılır ve Metroon adı verilen tanrıların anası mabedinde saklanırdı. Metroon, Agora�da meclisin yanında yer alır. Burası, halk tarafından da kullanılabilen ve halka hizmet eden bir arşiv görevini görür.

Atina, yüksek kalitedeki mermere ulaşabiliyordu. Bu mermer sadece yazıtlarda değil, heykel ve bir takım mimari öğelerde de kullanılıyordu. Uygun mermer ocağı bulunmayan bazı şehirlerde kayıtlar, bronz plakalara kazınır ve bu plakalar da asılırdı.

Zengin ve yetkili kişiler, sahip oldukları şeyler için tanrılara teşekkür ya da adak içerikli yazıtlar sunarlardı. Ayrıca çanak � çömlek ve vazo boyacıları da imzalarını eserlerinin üzerine atarlardı. Çok sayıda yazıtın birlikte incelendiği epigrafik yayınlarda, yazıtların genellikle konularına göre gruplara ayrıldığı ve her grubun kronolojik bir düzen içinde sunulmasına özen gösterildiği gözlenir. Örneğin, çok sayıda mezar yazıtı içeren yazıt koleksiyonlarında, bu yazıtların ölü adlarının alfabetik bir sıraya göre sıralanması mümkündür. Niteliği anlaşılamayan yazıtlar Fragmenta Incerta adı altında bir başlıkta toplanır.

Yazıt Türleri:

1. Yasalar, Dekretler (DECRETA)
2. Onur Yazıtları (TITULI HONORARII)
3. Adaklar (DEDICATIONES)
4. Mezar Yazıtları (TITULI SEPULCRALES)
5. Kataloglar, Listeler (KATALOGI)
6. Bina Yazıtları (TITULI)
7. Mil Taşları (MILIARIA)
8. Agnostik, Sportif Yazıtlar (TITULI AGONISTICI)
9. Sınır Yazıtları (TERMINI)
10. Sanatçı İmzaları (SIGNATURE ARTIFICUM)
11. Büyü ve Lanetlemeler (TABELLAE DEFIXIONUM)
12. Mektuplar (EPISTULAE)

Antik kaynaklar bize eski Yunan ve Romalıların bir takvim kullandıklarını ve bu takvimde her ayın 29 ve ya 30 gün sürdüğünü gösterir. Bu takvimdeki ay isimleri, doğa olayları ve ya tanrı ve imparator isimlerinden aldıkları görülür. Bu takvim sisteminin en belirgin özelliği, her bölge ya da kentin önemli bir olayı takvim başlangıcı yani Era olarak kabul edilmesidir. Antik dönemde Yunanlılar hiçbir zaman ortak bir Era kullanmamışlardır.